Omdat Jan niet tegen eenzaamheid kan

Hij is 71 jaar, brengt nog steeds pakketjes rond voor PostNL en ontmoet dagelijks eenzame mensen: Jan van de Velden uit Rijen. En man die meerdere initiatieven startte om iets tegen die eenzaamheid te doen. ‘Het sluipt erin als we niets doen.’

Jan van de Velden bezorgt elke dag pakketjes in zijn woonplaats Rijen. Vooral medische spullen, waardoor hij veel bij senioren aan de deur komt. ‘Veel eenzame senioren’, verduidelijkt hij. ‘Er was bijvoorbeeld een vrouw die regelmatig pakketjes bestelde. Steeds als ik langskwam, maakten we een praatje. Op een gegeven moment viel me op dat de pakketjes zich ongeopend opstapelden in de gang. Wat bleek nou? Ze bestelde alleen iets om aanspraak te hebben van de bezorger.’

Isolement & initiatief

De eenzaamheid die Jan om zich heen zag, greep hem aan. ‘Ik wilde daar iets tegen doen.’ In een vergadering bij PostNL vertelde Jan zijn verhaal en zijn werkgever besloot te helpen. ‘Er ontstonden meerdere initiatieven om eenzaamheid tegen te gaan’, zegt Jan. Zo is PostNL nu bezig met een pilot om een deel van de pakketbezorgers te leren hoe zij eenzaamheid bij ouderen kunnen signaleren. Zelf nam Jan zich voor om eenzame dorpsbewoners uit hun isolement te krijgen. ‘Mensen die hoogstens nog een boodschapje doen, maar verder de deur niet meer uitkomen – die groep probeer ik te benaderen.’

Ik doe al 52 jaar vrijwilligerswerk, maar dit is het mooiste wat ik tot nu toe heb gedaan

Drempel te hoog

In Rijen is een cultureel centrum waar mensen terechtkunnen voor activiteiten. ‘Wandelen, een potje bingo, creatieve cursussen, gymnastiek, noem maar op.’ Maar voor sommige mensen is de drempel te hoog. Jan: ‘Deze senioren komen met allerlei excuses. Dat ze daar niemand kennen bijvoorbeeld, of geen vervoer hebben, of niet weten wat het programma is. Ik probeer met ze te praten en ze over de drempel te krijgen. Letterlijk en figuurlijk. Want voor al die tegenargumenten bestaat natuurlijk een oplossing.’

Brabantse koffietafel

Brabanders houden van lekker eten. Met die gedachte organiseerde Jan een Brabantse koffietafel op woensdag 4 maart, waar tientallen vereenzaamde ouders samen kunnen genieten van croissantjes, worstenbroodjes en meer. Ook medewerkers van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zijn erbij. ‘Ik zat een tijdje geleden samen met Ali B en minister Hugo de Jonge in een uitzending over eenzaamheid van Pauw ’, vertelt Jan. ‘Na afloop heb ik de stoute schoenen aangetrokken en het ministerie uitgenodigd ook te komen. Ik kan dit probleem niet in mijn eentje oplossen. Maar met zijn allen kunnen we eenzaamheid wél bestrijden.’

Vereenzamen is makkelijk

Of Jan zelf weleens eenzaam was? ‘Gelukkig niet. Ik heb mijn vrouw nog. Een fijne familie en werk. Ik kom dus gewoon onder de mensen. Maar voor veel senioren is dat anders, zeker nadat hun partner overlijdt. Ik me dat inmiddels wel voorstellen. Vorig jaar stopte ik bijvoorbeeld met het voorzitterschap van de carnavalsvereniging. Járen heb ik dat gedaan. Tegen mijn verwachtingen in, heb ik daarna niet één telefoontje of bezoekje gekregen. Dan is het toch niet raar dat mensen vereenzamen!?’

Iedereen helpt mee

Jan is blij met alle hulp die hij het afgelopen jaar kreeg. ‘Ik ben trots op de initiatieven van PostNL’, vertelt hij. ‘Zij hebben zelfs een convenant* getekend tegen eenzaamheid. Dat moet je als groot bedrijf toch maar willen. En doen. De gemeente heeft ook enorm geholpen, bijvoorbeeld met het organiseren en financieren van de koffietafel.’ Ook huisartsen en fysiotherapeuten uit Rijen schoten Jan te hulp. ‘Zij hebben de namen en adressen van vereenzaamde senioren, maar door de huidige privacywetgeving kunnen ze die niet zomaar delen. Hun ondersteuning was dus cruciaal.’ Jan is trots. ‘Ik doe al 52 jaar vrijwilligerswerk, maar dit is het mooiste wat ik tot nu toe heb gedaan. Iedereen werkt mee.’

Volgende stap: jongeren

Of hij na 4 maart klaar is? ‘Nee’, zegt Jan stellig. ‘Deze koffietafel is pas het begin. Ik ben 71, gepensioneerd en heb alle tijd om eenzaamheid te bestrijden. Ik blijf bij mensen langsgaan voor een praatje. Dat doe ik tegenwoordig ook ’s avonds, samen met een mede-dorpsbewoner. Daarnaast wil ik mij meer richten op jongeren. Daar is veel meer eenzaamheid dan je zou verwachten. Mijn idee: we brengen ze met elkaar in contact. Jongeren kunnen dan helpen met een klusje of een boodschap; ouderen kunnen diezelfde jongeren helpen met hun wijsheid en een luisterend oor. Eenzaamheid kan iedereen overkomen, dus we hebben elkaar hard nodig. Allemaal.’

* voor de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid

Fotografie: Phil Nijhuis